Улатимĕр Сатур

Тӗнчене ӑнланни. Мироздание.

Пер ӗмӗр тӑршшӗ 100 ҫул чухлӗ. Ку вӑл пӗтӗм тӗнчипе сарӑлнӑ виҫе. Ӗмӗр тӑршшӗне ытахальтен ҫакӑн чухлӗ палӑртса хуман, лаша е вӑкӑр мӗн чул пурӑннине мар. паллах — хӑйсем миҫе ҫул пурӑннине тӗпе хунӑ ҫынсем. Ахӑртнех, уйӑх, ҫулталӑк йӗркисене ҫирӗплетнӗ вӑхӑтсенче этемӗн вӑтам пурнӑҫ тӑршшӗ 100 ҫул пулнӑ.

Мифсемпе юмахсенчи сувар паттӑрӗсем, ытти халӑхсен паттӑрӗсем пекех, хӑватлӑ та тӳрӗ кӑмӑллӑ, ӑслӑ та хӑюллӑ. Вӗсем гӗрӗслӗхшӗн чунне пама хатӗр, суялӑха чӑтма пултараймаҫҫӗ, вӑйсӑррисене те кӳрентерме памаҫҫӗ. Паттӑрсем мӗн авалтанах пӗтӗм халӑх юратӑвӗпе хисепне тивӗҫнӗ. Анчах хутран-ситрен вӑйлӑ та маттур ҫынсене те пулӑшу кирлӗ. Ун пек чухне малтанхинчен кая мар тепӗр чаплӑ паттӑр ҫуралать.

Тӗрлӗ киревсӗр ӗҫсемшӗн Турӑ хӑйӗн шӑллӗне, е теиӗр калавӗнче Усал ятлӑ пирӗштие, аялти тӗнчене хӑваласа антарса ярать. Лешӗ: «Патак лартмалӑх та пулин ҫӗр парччӗ», — тесе ҫӗр лаптӑкӗ ыйтса илет. Ырӑ кӑмӑлне пула Турӑ ӑна мӗн ыйтнине парать. Ҫакӑнпа усӑ курса Усал хӑш чухне леш тӗнчерен патакгта шӑтӑк шӑтарать те пирӗн тӗнчене килсе сӑтӑрла ӗҫсем туса ҫӳрет.

Хӗвелӗн икӗ арӑм: Ирхи Шуҫӑмпа Каҫхи Шуҫӑм. Ир пулсан Хӗвел Ирхи Шуҫӑмран уйрӑлса каять те яра кун тӑршшӗпе Каҫхи Шуҫӑм патнелле сулӑнать. Ҫак икӗ мӑшӑрӗнчен унӑн ачасем: Этем ятлӑ ывӑл тата Сывлӑм ятлӑ хӗр пур. Этемпе Сывлӑм пӗррехинче Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинче тӗл пулнӑ та, пӗр-пӗрне юратса ҫемье чӑмӑртанӑ. Халь пурӑнакан этемсем ҫав мӑшӑрӑн тӑхӑмӗсем.