Владимир Алмантай

Нумаях пулмасть «Сувар» фонд Пушкӑрт республикинчи Чӑваш Карамал ялӗнче пулса иртнӗ Николаевӑн вулавне хутшӑнчӗ. Вулава чӑваш тӗнчин паллӑ ҫыннине Василий Васильевич Николаева (1939-2007) халалланӑ. Вӑл ҫав ялта ҫуралса ӳснӗ. РАЕН академикӗ, Чӑваш Республикин патшалӗх премине икӗ хутчен тивӗҫнӗскер, Ӑремпур газпром гендиректорӗ пулса ӗҫленӗ. Василий Васильевич тӑван халӑхӑн пуян историне нумай тӗпченӗ, тӗпчевҫӗсене пухса вӗсемпе пӗрле чаплӑ та пуян кӗнекесем кӑларнӑ. «Халӑхӑмӑрӑн историпе ҫыхӑннӑ кӗнекесемпе ытти ӗҫсен шайӗ питӗ ҫӳллӗ, тӗнче шайӗнче, пулмалла», — тенӗ вӑл. Сӑмахран, «Чувашский костюм» кӗнекене Финляндири типографинче кӑларттарнӑ. Халӑх тум-тирӗ пирки ҫырнӑ ытти халӑхӑн ҫавнашкал чаплӑ кӗнеке никамӑн та ҫук тесен те йӑнӑш пулмӗ. В.Николаев нишлӗ те мӗскӗнрех кӑларнӑ ӗҫсене чӑтма пултарайман. Вӑл пӗр май асилтерсе тӑнӑ: «Хамӑра хисеплемелле — унсӑрӑн пире тӗнчере никам та хисеплемӗ».

Паян, чӳкӗн 27-мӗшӗнче, ЧНК ҫуртӗнче вырнаҫнӑ «Ҫӑлкуҫ» кафере чӑваш халӑхӗн хастарӗсем чӳк ирттерчӗҫ. Укҫа-тенкӗпе «Сувар» фонд пулӑшрӗ.

Иртнӗ канмалли кунсенче «Сувар» фонд Шупашкарти гуманитари институчӗн ӑсчахӗсемпе пӗрле тӑван халӑхӑн авалхи несӗлӗсен Атӑлҫи Пӑлхар патшалӑх вырнаҫнӑ тӑрӑхне кайса килчӗҫ. Институтран Исаев Ю.Н. директор, паллӑ историк, этнограф Иванов В. П., краеведсен пӗрлешӗвӗн пуҫлӑхӗ Бахмисов Э. К. пулчӗҫ. Ҫавӑн пекех ушкӑнра вӗрентӳ колледжӗн директорӗ Сапожников В.В. та пурччӗ. Суварсенчен ҫулҫӳреве Тимӗрпе пӗрле В. Алмантай таврапӗлӳҫӗ, халӑх художникӗ Ю. Ювенальев, Аксар Сӗрмек хутшӑннӑ. Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчен те пулчӗҫ: телекуравран Марина Карягина журналистка , Чӑваш наци радиовӗнчен Роза Деменцова хутшӑнчӗҫ.

Кызыл Яр (Хӗрлӗ Ҫыр) ятлӑ ялсем Тутарстанра кӑна 13. Чӑваш Республикинче те пур кун пек ятлӑ ялсем. Вӗсенче тутарсем, вырӑссем, чӑвашсем пурӑнаҫҫӗ. Владимир Алмантай вырӑс чӗлхипе кӑларнӑ «Преданья старины глубокой» кӗнекере ҫак ялсен тымарӗ пӗр пулнине вуласа пӗлме пулать. Вӑл авалхи сӑварсем патне илсе ҫитерет.
Хӑйӗн йӑх-несӗлӗсене тӗпченӗ май автор сӑварсен кун-ҫулӗнчи ислам, христианство витӗмне сӑнласа кӑтартать, ҫӗршыври истори процесӗсем улшӑнса пынӑ май кӗнекере халӑхӑн аталанӑвӗ те курӑнать. Ҫут ҫанталӑкри шайлашулӑх философине ҫывӑх тӑнӑ ҫынсен тӑхӑмӗсене шӑпа паянхи кун та аваллӑх патне туртать. Ансат чӗлхепе ҫырнӑ ҫӑмӑл вуланакан кӗнекере археологсен, таврапӗлӳҫӗсен, историксен тӗпчевӗсемпе сӑнавӗсене илсе кӑтартнӑ.