Анна Григорьевна Алексеева (1923 ç. ç.)

Анна Григорьевна АлексееваЭпӗ Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине 1942 ҫулхи майӑн 8-мӗшӗнче тухса кайрӑм. Асӑннӑ тапхӑрта Ҫӗрпӳри профессипе техника училищинче ҫӗвӗҫе вӗренеттӗм. Пире, училищӗре пӗлӳ илекен 50 хӗре, Ҫӗрпӳ ҫар комиссариачӗ урлӑ фронта кайма шӑпа тиврӗ. Ҫара кайма вырӑсла аван пӗлекен хӗрсене суйласа илчӗҫ. Ҫул Мордва Республикин Ардатово хулине выртрӗ. Кунта хаяр вӑрҫӑ пуҫланиччен вӗҫев училищи, пысӑк аэродром пулнӑ.

Римма Ивановна Иванова (1922 ç. ç., Типвар ялĕ)

Римма Ивановна ИвановаАслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ манӑн кун-ҫулӑмра та уйрӑм вырӑн йышӑнать. Мана фронта 1942 ҫулхи кӗркунне Шупашкар хулинчен илчӗҫ. Пирӗн йышра хӗрсем нумайччӗ. Мускава ҫитрӗмӗр, пире тӗрлӗ ушкӑнсене сапаларӗҫ. Эпӗ 3-мӗш Белорусси фронтне лекрӗм. Мана штаб фрончӗн связисткине (телефонисткине) ӗҫлеме илчӗҫ. Мӗн вӑрҫӑ Аслӑ Ҫӗнтерӳпе вӗҫленичченех эпӗ ҫав штабра ӗҫлесе пурӑнтӑм. Унтанпа чылай вӑхӑт иртрӗ, паян хӑш вырӑнта пулнине тӗпӗ-йӗрӗпе каласа параймастӑп. Пирӗн ӗҫре коммутаторсем тата спецмашинӑсем пулнӑ. Эпир вӑрмантан вӑрмана куҫса вӑрҫӑ хыҫҫӑн пынӑ.

К. Иванов ҫулталӑкӗн эмблемине суйланӑ

Эмблема года литературы и Константина Иванова

Чӑваш Енре Константин Иванов ҫулталӑкӗн эмблемине суйламашкӑн конкурс ирттернӗ. Ҫак кунсенче, нарӑс уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, унӑн ҫӗнтерӳҫине палӑртнӑ.

Конкурс раштав уйахӗн 24-мӗшӗнчен пуҫласа нарӑсӑн 4-мӗшӗччен иртнӗ. Унта вӗренекенсем, культурӑпа вӗренӳ учрежденийӗсен ӳнер ӗҫченӗсем, аслӑ шкулсен студенчӗсем 24 ӗҫ ярса панӑ.

Конкурса ярса панӑ ӗҫсенчен нихӑшне те конкурс ыйтнине тивӗҫтерменни пирки пӗлтереҫҫӗ. Ҫавах та комисси ярса панӑ ӗҫсенчен пӗрине сӗннӗ. Ку вӑл — Чӑваш наци музейӗн дизайнерӗ А.А.Поляков ӑсталанӑ ӗҫ. Вӑл проекта ЧР халӑх ӳнерҫин Элли Юрьевӑн эскизӗ тӑрӑх хатӗрленӗ.

 

Августина Матвеевна Иванова (1923 ç. ç.)

Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пырать. 1943 ҫулхи июнӗн 1—31-мӗшӗсенче, эпир, Трак енри хӗрсен пӗр ушкӑнӗ, районти ҫар комиссариачӗ урлӑ Красноармейски ялӗнче салтак пурнӑҫне хӑнӑхрӑмӑр, ҫар ӗҫне вӗрентӗмӗр. Авӑн уйӑхӗнче мана алла повестка тыттарчӗҫ. Сентябрӗн 9-мӗшӗнче атте Трак чукун ҫул станцине леҫсе ячӗ. Иксӗмӗрӗн те куҫсенчен куҫҫуль шӑпӑртатса анчӗ. Чунра темӗнле йывӑр пулса килчӗ. Ҫул Канашалла выртрӗ.

Евдокия Исаковна Михайлова (1923 ç. ç.)

941 ҫулхи ноябрӗн 13-мӗшӗнче мана Красноармейски районӗнчи ҫар комиссариатне пыма йыхравларӗҫ. Тӗплӗ калаҫу хыҫҫӑн эпӗ фронта кайма килӗшрӗм. Вӑл тапхӑрта Ҫавалҫырма ялӗнчи ФАПра фельдшерта ӗҫлеттӗм. Тӗрӗссипе каласан, вӑрҫӑ хирне Метикассинчи Ф. А. Архипова медицина ӗҫченӗн каймалла пулнӑ. Каярах вӑл Алманч ялӗнче акушеркӑра тӑрӑшрӗ. Ҫав кунах хамӑн тивӗҫе ял совет председательне Н. М. Михайлова парса хӑвартӑм та Куславкка хулинче вырнаҫнӑ запасри батальона ҫитрӗм.

Егоров чӗлхе тӗпчевҫи ҫуралнăранпа паян — 135 ҫул

Егоров Василий ГеоргиевичПаян — чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи, тюрколог, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор, Чӑваш АССР наукин тава тивӗлӗ ӗченӗ Василий Егоров ҫуралнӑранпа 135 ҫул.
Чӑваш тӗнчинче сумлӑ йӗр хӑварнӑ ҫын 1880 ҫулхи нарӑсӑн 11-мӗшӗнчеҪӗрпӳ уесӗнчи Энтри Пасар ялӗнче ҫуралнӑ. Халӗ ку ял Куславкка районне кӗрет.
Василий Георгиевич тюрколога тӗнчипех пӗлеҫҫӗ. 1899 ҫулта Чӗмпӗрти учительсен шкулне вӗренсе пӗтернӗ. Унтан вӑл унти тӗн семинарийӗнче, каярах Хусанти тӗн академийӗнче пӗлӗвне туптанӑ. 1916 ҫулта ӳркенмен чӑваш Сантк-Петербургри университетра ӑс пухать.

Клавдия Михайловна Антипова (1923 ç. ç.)

1942 ҫул. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пырать. Питех те нушаллӑ кунсем. Пире, Трак тӑрӑхӗнчи 5 хӗре, кӗркунне, ноябрӗн 27-мӗшӗнче, ҫара илчӗҫ. Малтанах виҫӗ талӑк хушши Канаш станцийӗнче тытрӗҫ. Тепӗр хут комисси витӗр тухрӑмӑр. Ун хыҫҫӑн тавар вакунӗсем ҫине лартрӗҫ те эшелон тапранчӗ. Тӑхӑр талӑк хушши кайрӑмӑр. Ӑҫта илсе каяҫҫӗ — нимӗн те пӗлместпӗр. Типӗ паекпа тӑранса пурӑнтӑмӑр.

Чатукассисем — вăрçă вăхăтĕнче

Тӑватӑ ҫула яхӑн тӑсӑлнӑ Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫа Ҫӗнтерӳпе вӗҫлес тесе Трак енри хуҫалӑхсем те хӑйсен тӳпине хывнӑ. Чатукасси ял тӑрӑхне кӗнӗ хуҫалӑхсем, уйрӑм ҫынсем оборона фондне еплерех пулӑшу кӳни пирки пичете райархив заведующийӗнче ӗҫленӗ Г. Иванова хатӗрлесе панӑ. Вӑл райхаҫатра 2000 ҫулхи апрелӗн 28-мӗшӗнче пичетленнӗ. Унпа вулакана паллашма сӗнетпӗр.

Çав кунсен çухалмĕ чапĕ

Ҫав кунсен ҫухалмӗ чапӗВӑхӑт пӗр шелсӗр малалла васкать. Кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче эпир Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 70 ҫул ҫитнине паллӑ тӑватпӑр. Чатукасси ял тӑрӑхне кӗрекен ялсенчен 1941 — 1945 ҫулсенчи вӑрҫа 473-ӗн тухса кайнӑ, вӗсенчен 225-шӗ паттӑрсен вилӗмӗпе пуҫне хунӑ е хыпарсӑр ҫухалнӑ. Паян пурӑнакансем 4-ӑн. Фронтовиксен асаилӗвӗсем ӳссе ҫитӗнекен ӑрӑва патриотла воспитани панӑ ҫӗрте калама ҫук пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ. Каччӑсемпе хӗрсене ентеш-салтаксен паттӑрлӑхӗпе паллаштарас тӗлӗшпе эпир 1975 ҫулта, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 30 ҫул тултарас умӗн, Чатукасси шкулӗн никӗсӗ ҫинче фронтовиксен тӗлпулӑвне йӗркеленӗччӗ.

Чӑвашсен историпе культури пирки кӗнеке тухнӑ

Чуваши Присвияжья: история и культураШупашкарта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн "Чӑвашсем хальхи тӗнчере: истори тата культура" кӗнеке серин иккӗмӗш кӑларӑмӗ тухнӑ. Ӑна "Чуваши Присвияжья: история и культура" ят панӑ.

ЧР Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗнекере Сӗве тӑрӑхӗнче пурӑнакан чӑвашсен историпе культурине ҫутатса панӑ. Унта Тутарстан, Чӗмпӗр облаҫӗ, Чӑваш Республики кӗнӗ. Унта уявсене, ҫемье йӑлисене, пултарулӑхне, фольклорти тӗрлӗ жанра тишкернӗ.

Pages

Subscribe to Сувары RSS